Niemal od dekady Fundacja Citi Handlowy im. Leopolda Kronenberga sprawdza postawy Polaków wobec finansów. Z perspektywy lat widać pewną poprawę, wciąż jednak pozostaje rozdźwięk między deklarowanym podejściem do oszczędzania, a stanem faktycznym. Wprawdzie w 2010 58% badanych widziało sens w oszczędzaniu, a dziś aż 70%, jednak zmiana po stronie regularnie oszczędzających jest minimalna - 10% respondentów robiło tak w 2010, a 13% obecnie. Częściej sens w oszczędzaniu widzą Polki (23% vs 18% Polaków), i są tą częścią społeczeństwa, która bardziej regularnie, oraz w oparciu o profesjonalne źródła informacji (51% vs 42% mężczyzn ) - korzysta w swych decyzjach z materiałów instytucji finansowych.
Deklaracje vs praktyka
- Z badania wyraźnie wynika, że zdajemy sobie sprawę z wagi oszczędzania. W sferze praktycznej wygląda to jednak nieco inaczej. 41% odkłada od czasu do czasu, z czego co czwarty deklaruje,
że oszczędzać...nie warto. To pokazuje, że odkładnie pieniędzy ma dla nas charakter raczej epizodyczny. Przy tym wszystkim jedynie 13% z nas oszczędza regularnie, co stanowi spadek
w stosunku do roku ubiegłego, kiedy deklarowało tak 16% respondentów, mówi Krzysztof Kaczmar, prezes Zarządu Fundacji Kronenberga przy Citi Handlowy.
- 70% z nas uważa, że warto oszczędzać, jednak tylko 13% robi to regularnie. Współczynnik ten kształtował się różnie na przestrzeni lat, od 6% w roku 2009 do 16% w roku 2015. To jednak dość mało. Gospodarstwa domowe uzasadniają to wciąż zbyt niskimi dochodami, ale z drugiej strony być może potrzebujemy szerzej zakrojonych działań edukacyjnych na poziomie krajowym, które zwiększyłyby świadomość finansową Polaków - mówi dr Dariusz Danilewicz, prezes Fundacji Think!.
Co motywuje nas do oszczędzania, przynajmniej w sferze deklaracji? Z pewnością posiadanie dzieci. Zdecydowana większość tych, którzy mają własne pociechy (76%) uważa, że warto oszczędzać, a tylko 15% nie widzi w tym sensu. Dla porównania wśród osób nieposiadających dzieci kształtuje się to nieco inaczej: 65% vs 24%. Ci którzy dysponują własną gromadką maluchów częściej odkładają pieniądze (65%) niż ci, którzy jej nie mają (48%).
Jak i ile oszczędzamy?
Prawie co czwarty z nas (23%) trzyma środki na koncie osobistym, wciąż jednak wyjątkowo dużo Polaków (17%) wybiera przysłowiową "skarpetę" jako sposób lokowania pieniędzy. Niewiele mniej (16%) swoje pieniądze przechowuje na koncie oszczędnościowym i na lokacie terminowej (14%). Nie korzystamy z funduszy inwestycyjnych (robi to tylko 5%) a jeszcze mniej z nas inwestuje w obligacje (1%) lub gra na giełdzie (1%).
- Takie podejście do finansów to korelacja dwóch czynników - wiedzy oraz zaufania, podkreśla Marcin Rosiecki, Dyrektor Departamentu Bankowości Prywatnej w Citi Handlowy. - Niestety, na polu wiedzy o finansach wciąż widać nieodrobione lekcje sprzed lat; ewidentnie jest zapotrzebowanie na edukację w tym obszarze, skoro najpopularniejszym narzędziem do lokowania oszczędności pozostaje nieoprocentowany ROR. Prawie co 5 z oszczędzających rozumie odkładanie pieniędzy jako włożenie ich do szuflady w kopercie, a produkty o charakterze inwestycyjnym łącznie stanowią jedynie 10% wskazywanych sposobów oszczędzania. Pozytywne jest, że jeżeli już Polacy decydują się skorzystać z porady w temacie swoich pieniędzy, co respondenci w badaniu deklarują niestety rzadko - to w pierwszej kolejności kierują się po informacje do pracowników czy materiałów instytucji finansowych (46%).
Być może naszym problemem jest to, że nie mamy konkretnego celu, na który oszczędzamy (25%) i choć prawie co trzeci (29%) gromadzi środki na tzw. "czarną godzinę", to jednak gro z nas (38%) odkłada jedynie 100 -250 PLN miesięcznie.
Co z emeryturą?
O emeryturze, w kontekście finansowym myśli 11% Polaków. Niestety, co do jej wysokości nie jesteśmy optymistami: prawie co trzeci (29%) uważa, że będzie przynajmniej o połowę niższa od obecnie otrzymywanego wynagrodzenia. Stąd też zapewne ponad połowa (57%) z nas, jest zdania, że Państwo powinno stosować zachęty do oszczędzania na "jesień życia" w postaci ulg podatkowych (49%) i specjalnie dedykowanych programów (20%). A od czego powinny zależeć nasze świadczenia emerytalne? Znakomita większość Polaków uważa, że od liczby przepracowanych lat i wysokości wynagrodzenia (52%), jednakże pojawiają się także liczne głosy, że dla wszystkich powinna być taka sama (24%).
Adresatem Programu TDO są przede wszystkim ludzie młodzi w wieku 16-26 lat. Przez kilka lat celem głównym była edukacja finansowa młodzieży szkolnej, studentów oraz wybranych grup społecznych i zawodowych. Od 2016 r. program koncentruje się także na wspieraniu postaw przedsiębiorczych.
Partnerem strategicznym Programu Tydzień dla Oszczędzania jest Citi Handlowy. Ponadto Partnerami tegorocznej edycji Programu są: Fundacja Citi Handlowy im. Leopolda Kronenberga, Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, Związek Banków Polskich, Centrum Prawa Bankowego i Informacji oraz Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytetu Szczecińskiego.
